De rating – meer dan alleen een getal?

NickMaatman06 oktober 2023|Leestijd 3 min.

Het schaakspel is ongelofelijk ingewikkeld. Zelfs schakers die er hun gehele leven mee bezig zijn, kunnen nog steeds enorm veel bijleren. Daarom vind je schakers in allerlei verschillende niveaus. Maar hoe weet je nou hoe sterk een speler precies is? Om de relatieve speelsterkte te bepalen krijgen schakers een rating toegekend – een persoonlijk getal waarmee voorspeld kan worden welk winstpercentage iemand verwacht wordt te halen tegen andere spelers. 

Het systeem dat bij het schaakspel gebruikt wordt is de ELO-rating. Dit systeem is ontwikkeld door de Hongaarse natuurkundige Arpad Elo. Wanneer twee spelers tegen elkaar spelen, dan kan aan de hand van het verschil tussen beide ratings bepaald worden hoeveel punten de sterkere speler verwacht wordt te scoren. Als het verschil bijvoorbeeld 100 punten is, dan is de voorspelling dat de sterkere speler 64% van de punten maakt. Na iedere partij wordt de ELO van een speler aangepast. Bij winst neemt deze toe, en bij verlies neemt deze af. Natuurlijk levert winst op sterkere spelers meer punten op dan een overwinning op een minder sterke schaker.

Bekende schaakwebsites zoals chess.com en lichess.org gebruiken een ELO-rating. Je kunt zelfs een aparte rating krijgen voor verschillende speeltempo’s. De belangrijkste rating is echter de FIDE-rating van de wereldschaakbond. Met de FIDE-rating kun je namelijk officiële schaaktitels behalen. De eerste titel is de titel van kandidaatmeester. Deze kun je krijgen met een rating van 2200 als man en 2000 als vrouw. Om grootmeester te worden moet je ooit eens een FIDE rating van 2500 weten te behalen. 

Best eng, zo’n rating!

Juist door het bestaan van de rating kan het in het begin best spannend zijn om je eerste partijtjes voor de rating te gaan schaken. Ineens heb je het gevoel dat er echt wat op het spel staat! Wanneer je tegen meer ervaren spelers gaat schaken, dan is er natuurlijk een kans aanwezig dat je een partij verliest. In het begin zal je schaakrating daarom niet zo hoog zijn. Zelfs Magnus Carlsen moest in zijn beginjaren alle treden van de ratingladder oplopen. 

Sommige schakers koppelen hun rating aan een gevoel van eigenwaarde. De beroemde schaakcolumnist Gert Ligterink beschreef ooit eens dat bij het grote toernooi in Wijk aan Zee groepjes gevormd worden. De grootmeesters met een rating van 2600 praten met andere grootmeesters van 2600. De grootmeesters met 2500 staan daar. En kijk, daar staat een groepje meesters te praten, zij hebben een rating van 2400. 

Gelukkig neemt niet iedereen de schaakrating zo serieus. Een hogere schaakrating maakt je in ieder geval niet een beter mens! Er zijn in de schaakgeschiedenis zelfs gevallen bekend van schakers die een beetje gek zijn geworden doordat ze teveel tijd met het spelletje bezig waren. Nee, het is verstandig om de schaakrating vooral als een handig gereedschap te zien. De rating zorgt er namelijk voor dat je in partijen gematched wordt met andere schakers van een vergelijkbare speelsterkte. Zo krijgt iedereen de mogelijkheid om spannende partijen te spelen. Want eigenlijk is het voor niemand leuk om te gemakkelijk te winnen of kansloos te verliezen. De volgende keer dat je gedachten afdwalen naar dat getalletje naast je naam, herinner je je er dan aan dat het slechts gereedschap is. Probeer je daarna weer zo snel mogelijk te focussen op wat er werkelijk toe doet!