Schaken & het brein

Jan 26, 2021, updated Apr 15, 2022

Waarom schaken zo goed is voor het kinderbrein

Schaken en het kinderbrein vormen een gouden combinatie. Neurowetenschapper Erik Scherder weet daar alles van. In het RTL4-programma Koffietijd was hij te gast om te praten over de positieve effecten van schaken op het kinderbrein. Aanleiding voor zijn komst naar de studio was het filmpje over dit onderwerp dat Chessity en FC Klap met Scherder maakten.

Bekijk het item uit Koffietijd hier

Schaken nodigt meteen uit. Je gaat meteen nadenken.

Schaken is weer helemaal hot en werd door de coronapandemie en de serie The Queens Gambit weer razend populair. Erik Scherder kwam in Koffietijd vertellen wat het nu zo populair maakt onder kinderen, de voordelen die het met zich meebrengt voor het kinderbrein én of je er nou echt slimmer van wordt...

“Je ziet het”, zegt Scherder als presentatrice Pernille la Lau spontaan een zet doet op het schaakbord dat op de studiotafel staat. “Het nodigt meteen uit. Je gaat meteen nadenken. Schaken is één en al uitdaging. Dat is een van de belangrijkste elementen.”

Bij schaken moeten gebieden in het brein die op grote afstand van elkaar liggen met elkaar communiceren. Dat is precies wat je wilt bij kinderen want daar groeit het brein van.

Schaken is ideaal voor het opgroeiende brein

De combinatie van het sportieve element van schaken (je wil winnen) en de uitdaging van het nadenken, vooruitdenken en plannen maken zijn volgens Scherder ideaal voor het opgroeiende brein. Bij schaken moeten gebieden in het brein die op grote afstand van elkaar liggen namelijk met elkaar communiceren. Daardoor worden de verbindingen tussen die gebieden sterker.

“Dat is precies wat je wilt bij kinderen”, legt Scherder uit. “De kids moeten zich inspannen om te komen tot nieuwe zetten, nieuwe plannen, ze denken ‘o, dat heb ik al eens ooit gedaan maar dat was fout en dat ga ik nu anders doen….’ Daar groeit het brein dus van.”

Bied je kind (en jezelf!) een leuke én leerzame activiteit voor thuis:
3 weken 'breintraining' met schaken

Maak nu een gratis familiie-account aan en begin direct

De ruimtelijke informatieverwerking die het schaken traint, heb je ook nodig bij taal en rekenen.

Schaakles op school én bij de voetbaltraining

Presentatrice Quincy Trustfull vertelt dat haar man, voetbaltrainer en oud-international Orlando Trustful, schaakles heeft gegeven op de basisschool van hun kinderen en schaken ook inzet als onderdeel van zijn voetbaltrainingen. Pernille la Lau had kind schaakles als vak op school.

Scherder begrijpt wel waarom. Hij pakt het schaalmodel van de hersenen en wijst de pariëtale kwab aan, waar de ruimtelijke informatieverwerking plaatsvindt. Dat gebied wordt met schaken flink aan het werk gezet, omdat de stukken op het bord allemaal ergens staan ten opzichte van elkaar en iets met elkaar doen.

“Maar waar heb je ruimtelijke informatieverwerking ook voor nodig? Voor rekenen en voor taal. Dus je kunt je voorstellen dat schaken op school heel goed is.” Hij is dan ook heel enthousiast over de initiatieven van Chessity en Simon de Schaker die kinderen stimuleren om te gaan schaken.

Schaken beschermt zelfs op heel lange termijn dat prachtige orgaan, de hersenen.

Zo jong mogelijk beginnen met schaken

Wat Scherder betreft moeten kinderen zo jong mogelijk beginnen met schaken. “Hoe eerder je ermee kunt beginnen, hoe beter.” Want dat is niet alleen goed voor de ontwikkeling van hun brein in de kinderleeftijd, maar biedt zelfs voordelen op lange termijn omdat ze een cognitieve reserve opbouwen.

Door veel te schaken bouw je kracht op in de verbindingen in de hersenen die met het ouder worden achteruit gaan. “Hoe sterker de verbindingen in de hersenen zijn, hoe groter de kans dat ze overleven. Mensen kunnen daardoor vier of vijf jaar langer beschermd zijn tegen ouderdomsziekten. Schaken beschermt zelfs op heel lange termijn dat prachtige orgaan, de hersenen”