Wat is de beste leeftijd om je kind te leren schaken?
Een kind van zes te jong om te leren schaken? Echt niet. Kinderen kunnen al op heel jonge leeftijd beginnen met schaken. “Hoe eerder, hoe beter”, vindt neurowetenschapper Erik Scherder. Want leren schaken geeft de breinontwikkeling een enorme boost.
Zo jong mogelijk beginnen met schaken
Hoe jonger kinderen beginnen met schaken, des te beter worden de verbindingen in hun hersenen. Sterkere verbindingen zorgen dat een brein sneller en beter werkt. Dat is niet alleen superbelangrijk bij het leren en opgroeien, maar komt ook later goed van pas. Want met een flinke voorraad sterke hersenverbindingen, vermindert de kans op Alzheimer.
In het RTL4-programma Koffietijd legt Erik Scherder uit waarom schaken zo goed is voor het kinderbrein en waarom kinderen het best zo jong kunnen starten met schaken. Bekijk het item uit Koffietijd hier
Oké. Vanuit breinoogpunt bekeken is er dus geen minimumleeftijd voor schaken. Maar hoe zit het met de moeilijkheidsgraad? Schaken is toch een heel complex spel? Kan een zesjarige dat wel leren? Ja hoor, dat lukt prima – en daarvoor hoeft je kind echt geen bolleboos te zijn.
De 4-jarige Duko leert online schaken met Chessity
Kleuters en leren schaken
Sterker nog, ook peuters en kleuters die belangstelling tonen en nieuwsgierig zijn naar het spel kunnen al leren schaken. Op Chessity zijn kinderen van vier en vijf jaar oud die trots hun Pion-diploma halen (en zelfs Paard- en Loper-diploma!) beslist geen uitzondering.
Wel is het goed om je realiseren dat er grote verschillen in ontwikkeling zijn tussen kleuters. Waar veel vier- of vijfjarigen al ver genoeg zijn om te kunnen leren schaken, zijn sommige kleuters er echt nog niet rijp voor.
Kijk naar de ontwikkeling van je kind
Kijk dus goed of je kind zélf interesse toont in leren schaken. Dring niets op, dat werkt alleen maar averechts en leidt tot frustratie. Een kind dat nog niet toe is aan schaken, zal weinig interesse tonen en snel gefrustreerd raken.
Merk je dit bij jouw kleuter? Stop dan een tijdje, maar probeer het gerust een paar maanden later nog eens. De ontwikkeling van kleuters gaat sprongsgewijs: waar je kind nu nog niet aan toe is, kan na over een paar maanden ineens wél een succes blijken.
Goede leeftijd om met schaken te beginnen
Vanaf ongeveer zes jaar zijn kinderen cognitief voldoende ontwikkeld om te kunnen leren schaken. Ook motorisch zijn er nu aan toe om schaakstukken te verplaatsen zonder dat de andere stukken omvallen. En bij online leren schaken: om de muis of het trackpad te bedienen.
Slimme leertechnologie
Chessity zet slimme leertechnologie in om kinderen te leren schaken. Zodat het helemaal aansluit bij de belevingswereld van kinderen en hun ontwikkeling. Kinderen leren er spelenderwijs schaken. Op hun eigen tempo. Daardoor kan ieder kind vanaf ongeveer zes jaar er helemaal zelfstandig mee aan de slag.
Benieuwd hoe dit werkt? Maak hier een gratis account aan en probeer het zelf.
Leren schaken lijkt op leren lezen
De manier waarop kinderen leren schaken, is wel te vergelijken met de manier waarop ze leren lezen. Lezen kan je ook niet van de ene op de andere dag. Leren lezen begint in groep 1 en 2 met rijmen en klankbewustzijn. In groep 3 leren kinderen de letters en eenvoudige, korte woordjes. En pas in de jaren daarna leren ze steeds langere woorden en zinnen en moeilijker teksten lezen.
Ook bij het leren schaken is het belangrijk dat het spel wordt opgesplitst in kleinere onderdelen. Elk onderdeel krijgt zijn eigen uitleg, maar veel belangrijker: kinderen moeten spelenderwijs zelf ontdekken hoe het werkt. Veel oefenen met spelletjes en schaakpuzzels dus. Niet bang zijn om fouten te durven te maken. Probeer het maar, daar leer je van.
Stap voor stap spelenderwijs leren schaken
Op Chessity maken kinderen één voor één kennis met de schaakstukken. In kleine spelletjes oefent je kind hoe elk stuk over het bord beweegt (‘de loop van de stukken’, heet dat in schaaktermen).
Eerst mag je kind het zelf proberen. Als het nodig is, helpt het robotje Chessto. Hij legt uit in eevnoudige, gesproken taal. En geeft persoolijke feedback bij elke zet. Samen met Chessto doet je kind succeservaringen op en is leren schaken superleuk.
Beetje bij beetje bouwt je kind zo vaardigheden en kennis op die nodig zijn om een partijtje te kunnen spelen. Om de vergelijk met lezen weer te trekken: dat eerste potje schaak is als het eerste, eenvoudig leesboekje.
Schaakontwikkeling: eerst de stukken leren
Natuurlijk is een kind niet in één klap grootmeester. Dat begrijpt iedereen wel. Maar het is goed om te weten dat kinderen bij het leren schaken een aantal vaste fases in hun ontwikkeling doormaken. De eerste fase wordt wel de materiaalfase genoemd.
Kinderen die net beginnen met leren schaken, zijn nog helemaal niet bezig met schaak of schaakmat. Of stukken dekken. Laat staan vooruitdenken en slimme trucs verzinnen. Voor jonge kinderen is het slaan van stukken van de tegenstander al een feest op zich.
In deze fase maakt het kinderen niet zo veel uit of ze zelf ook stukken kwijtraken. Ze zijn nog niet bezig met eigen stukken die in gevaar zijn. En het hele bord overzien lukt nog niet. Laat je kind lekker veel spelletjes spelen en oefenen op Chessity.
Dan komt vanzelf de volgende fase in de schaakontwikkeling. Daarin begint je kind te begrijpen dat de schaakstukken kunnen (en moeten) samenwerken. Dat het handig is als je niet te veel van je stukken kwijtraakt. En wordt schaakmat zetten steeds meer het doel.
Oudere kinderen leren sneller schaken
Hoe snel kinderen in hun schaakontwikkeling zijn, verschilt van kind tot kind. Kinderen vanaf ongeveer tien jaar pikken het spel over het algemeen wat sneller op dan heel jonge kinderen. In hun ontwikkeling zijn ze al meer toe aan abstract denken en analyseren en ze hebben oefening nodig. Op Chessity gaan ze sneller door de levels heen en halen ze eerder een diploma.
En bij volwassenen gaat vaak nog weer wat sneller, helemaal als ze ooit al eens een beetje hebben leren schaken. Volwassenen hebben minder herhaling nodig. Daarom biedt Chessity een versnelde route, met een volwassen vormgeving. Toch te lastig? Dan past het leerprogramma zich automatisch aan. Ideaal toch?
Leren schaken op verschillende leeftijden
Kinderen van 3-5 jaar:
- Niet te jong om te leren schaken
- Afhankelijk van ontwikkeling en interesse
- Nu geen succes? Probeer het later nog eens
Kinderen van 6-9 jaar:
- Ideale leeftijd om te leren schaken
- Spelenderwijs leren
- Leren in eigen tempo
Kinderen van 9-12 jaar:
- Je kind zal het snel oppikken
- Lol in abstract denken en analyseren
- Helpt bij het 'leren leren'
Kinderen van 12 jaar en ouder:
- Minder herhaling en oefening nodig
- Versnelde route in Chessity
- Je bent nooit te oud om te leren schaken
Probeer het zelf
Schaken is een spel voor alle leeftijden. Dus, als je je afvraagt of jouw kind al toe is aan leren schaken? Probeer het gewoon. Met een familie-abonnement op Chessity kan je kind gratis online leren schaken. Je zult versteld staan hoe snel je kind het oppikt!
