Tip voor jonge schaak- en boeken

In de jaren negentig maakte het boek Lang leve de Koningin van Esmé Lammers (en de verfilming met Moniek van de Ven) duizenden kinderen enthousiast om te gaan schaken. Tegenwoordig doet de populaire boekenserie Simon de Schaker hetzelfde.

Deze spannend en humoristische jeugdboekenserie, geschreven door Joyce van der Meijden, verdient dan ook een plekje op alle kindernachtkastjes en in elke schoolbibliotheek. Om zelf te lezen of om voor te lezen voor het slapen gaan of in de klas. Wedden dat alle kinderen daarna willen schaken? En laat dat nou net de bedoeling zijn, vertelt Joyce.

Wat ik bij mijn kinderen vooral zie is hoeveel lol ze aan het schaken hebben.

Zelf heeft ze geen schaakachtergrond, vertelt de in ‘t Gooi woonachtige schrijfster. “Ik kan wel schaken, maar niet zo heel goed.” Het idee om een jeugdboek over schaken te gaan schrijven, kreeg ze door haar kinderen. “Koen (13) en Iris (11) vinden schaken heel erg leuk en slaan geen enkele schaakavond over op de schaakclub. Koen schaakt nu ook competitie en hij is heel fanatiek, merk ik. Mijn jongste dochter Nikki (9) kan schaken, maar is er nog niet zo erg mee bezig. Wat ik bij mijn kinderen vooral zie is hoeveel lol ze er aan hebben.” 

Mix die lol met een fijne dosis schrijftalent, een spannend verhaal over een jongen van tien die ervan droomt om topschaker te worden, een vervelende oom en een geheimzinnige schaakcomputer, en het resultaat is Simon de Schaker. Het eerste deel, Akelige Arnold, verscheen in 2018. Deel twee, Oma's Schat - met een voorwoord van Judith Polgar, kwam vorig jaar uit en op 5 juni is deel 3 te koop: Simon de Schaker - Stiekem naar Charkassië. Net als Harry Potter wordt ook Simon in elk boek een jaartje ouder.

De populairste schaker van Nederland?

Ajax-speler en international Joël Veltman, zelf een echte plezierschaker, was de eerste die in 2018 een exemplaar van Simon de Schaker in handen had. Daarna ging het snel met Simon. Hij vond zijn weg door de jeugdschaakwereld en inmiddels ook ver daarbuiten. Zo ging Joyce in de Kinderboekenweek op voorleestournee langs 29 basisschoolklassen en las niemand minder dan Nick Schilder voor uit Simon de Schaker in de bibliotheek van Hilversum. 

De schare Simon de Schaker-fans is inmiddels zo groot dat Simon misschien wel de populairse schaker van Nederland is. Of doen we daarmee Anish Giri tekort, de beste schaker van Nederland en nummer 10 van de wereld, die het voorwoord van deel 3 schreef?

In het begin waren het vooral kinderen die zelf schaakten die de boeken lazen. Logisch, want Joyce begon met boekpromotie bij schaaktoernooien en bij schaakclubs. Maar naar mate de boeken langer in de boekwinkels liggen, volgen er steeds meer (nog-)niet-schakertjes. 

Zij hebben van vriendjes of vriendinnetjes gehoord dat hoe leuk de Simon de Schaker-boeken zijn gaan ze zelf ook lezen. “Je hoeft ook helemaal niet te kunnen schaken om de boeken te kunnen lezen. Dat heb ik heel bewust gedaan.”

“Voor mijn kinderen is schaken de gewoonste zaak van de wereld. Als er vriendjes komen spelen, gaan ze daar ook mee schaken en iedereen geniet, heeft plezier.  Als ik er met mijn boeken maar een klein beetje aan bij kan dragen om dat beeld uit te dragen, ben ik tevreden.”

Dat ze daarin slaagt merkt ze aan reacties van jonge lezers en hun ouders. En aan de samenstelling van het schoolschaakteam van haar dochter: “Ze zat dit jaar met kinderen in het schaakteam die door Simon de Schaker zijn begonnen.”

Door spannende verhalen te bedenken wil ik laten zie hoe leuk schaken is en interesse wekken. Daarna krijgen kinderen zin om zelf ook te leren schaken.

Natuurlijk weet Joyce dat schaken heel goed is voor de ontwikkeling van kinderen. Ze ziet bij haar eigen kinderen dat ze zich beter kunnen concentreren. Maar minstens zo belangrijk is het plezier dat kinderen hebben in het spelletje: “Ik vind het zó leuk om te zien hoe blij kinderen worden van schaken. Dat is de boodschap die ik wil overdragen. Door spannende verhalen te bedenken wil ik laten zie hoe leuk schaken is en interesse wekken. Daarna krijgen kinderen zin om zelf ook te leren schaken.”

In andere boeken en films zijn kinderen die schaken vaak rustig en serieus, maar Joyce koos er bewust voor om haar hoofdpersoon een stoere, sportieve jongen te laten zijn. "Ik wilde laten zien dat schaken gewoon cool is. Dat het ook een echte sport is en leuk om te doen.”

Wat Joyce betreft zou ieder kind de kans moeten krijgen om te leren schaken, thuis of op school. Dat mogelijk maken met slimme leersoftware is natuurlijk precies de missie van Chessity. Daarom starten FC Klap, de uitgever van de Simon de Schaker-serie, en Chessity een mooie samenwerking om zo veel mogelijk kinderen te laten kennismaken met schaken én Simon.