Moeders aan de basis van schaaksucces

De meeste schakers hebben leren schaken van hun vader. Maar speciaal voor moederdag zetten we zes schakers op een rijtje die de allereerste beginselen van het spel kregen aangeleerd door hun moeder. En dat zijn niet de minsten!

Anish Giri (1994)

Onze Nederlands schaaktrots Anish Giri was nog maar een jaar of vijf toen zijn Russische moeder hem een schaakbord voor zijn neus zette en liet zien hoe de stukken bewogen. Veel meer wist zijn moeder ook niet van schaken, zo vertelt Giri in 2014 aan de VPRO-gids. "Mijn moeder kwam wel kijken, maar ze liep niet rond. Ze ging ergens zitten, las een boek, en wachtte tot ik klaar was."

Sopiko Guramishvilli (1991)

Da's toevallig! Ook de echtgenote van Anish Giri, de Georgische grootmeester Sopiko Guramishvili, heeft het schaken van haar moeder geleerd.

Viswanathan Anand (1969)

Vijfvoudige wereldkampioen Viswanathan Anand (de huidige nummer 11 van de wereld) leerde op zijn zesde schaken van zijn moeder Sushila en van een goede vriend van de familie, Deepa Ramakrishnan. Anands moeder overleed in 2015. Na haar overlijden zei Anand in The New Indian Express: "Toen ik een nog veel jongere speler was, gaf ze me altijd advies. 'Denken, denken en dan pas zetten', zei ze altijd. Ik geloof dat ik nu pas veel nadenk."

Aleksandre Aljechin (1882-1946)

Deze Russisch-Franse schaakgrootmeester was wereldkampioen van 1927 tot 1935 en van 1937 tot zijn dood in 1946. Vanwege zijn anitsemitisme in de Tweede Wereldoorlog werd hij na de oorlog persona non grata in de schaakwereld. Niettemin geldt hij als een van de beste schakers ooit. Opvallend: degene die hem in 1935 de wereldtitel ontfutselde was Max Euwe, die óók leerde schaken van zijn moeder.

Max Euwe (1901-1981)

Van de jaren twintig tot de jaren vijftig was Max Euwe de sterktse schaker van Nederland. Zijn grote triomf was het behalen van de wereldtitel in 1935, waarmee Euwe de schaaksport in Nederland ontzettend populair maakte. Zowel de vader als de moeder van Euwe konden goed schaken, maar naar het was het zijn moeder die als eerste met de kleine Max aan het bord ging zitten. Een familieanekdote vertelt dat Max al op vierjarige leeftijd de huiskamer binnenkwam met de mededeling 'de koning staat mat', naar aanleiding van een schaakstelling waarvan hij de oplossing had gevonden. Een bijzondere prestatie, aangezien niemand hem toen nog de spelregels had geleerd. Euwe gaf zelf kennelijk de voorkeur aan andere familiebanden binnen het schaakonderwijs. Anders had zijn beroemde boek Oom Jan leerde zijn neefje schaken (1953) wel Moeder Truus leerde haar dochtertje schaken geheten... 

Igor Ivanov (1947-2005)

Schaakgrootmeester Igor Ivanov was een Russische (later Canadese) schaker die in 1979 - behoorlijk onverwacht - de toenmalige wereldkampioen Anatoly Karpov wist te verslaan. De kleine Igor leerde op zijn vijfde schaken van zijn moeder en hij was al snel beter dan zij. Een paar jaar later ging hij al dagelijks naar een speciale Soviet-schaakschool. Opmerkelijk genoeg was het nu ook zijn moeder die op de rem trapte. Zij wilde liever dat Igor concertpianist zou worden. Na haar dood - Igor was toen 14 - legde hij zich weer vooral op schaken toe, al groeide hij ook uit tot een begenadigd pianist.