Dé schaakhit is natuurlijk de Netflix-serie The Queen’s Gambit (16+). Maar er zijn nog veel meer mooie, leuke en grappige films over schaken. 12 schaakfilmtips voor kinderen en volwassenen.

Schaakfilms voor kinderen

1. Lang Leve de Koningin

Lang leve de Koningin maakte duizenden kinderen enthousiast om te gaan schaken. Je bekijkt hem via YouTube.
De film gaat over een meisje dat een schaakspel koopt van de vader van een vriendje. Dat vriendje leert haar schaken met het decoratieve schaakspel, dat in haar fantasie tot leven komt. Lang Leve de Koningin is de verfilming van het gelijknamige kinderboek (leestip!) van Esmé Lammers. Dat is de kleindochter van Max Euwe, de enige Nederlandse wereldkampioen schaken ooit. Monique van der Ven speelt de hoofdrol. De film won in 1996 een Gouden Kalf voor beste lange speelfilm.

2. Queen of Katwe

Queen of Katwe is een prachtige feelgood-film van Disney over het Oegandese meisje Phiona. Zij groeide op in een sloppenwijk en ging nooit naar school. Toch schopte ze het tot schaakkampioen van haar land. De film is gebaseerd op een waargebeurd verhaal.

3. Geri’s Game

Geri’s Game is een korte animatiefilm van Pixar, die met een Oscar werd bekroond. Geri is een oudere man die in een leeg park een potje schaak speelt tegen zichzelf. Hij wisselt steeds van kant en speelt dan een andere persoonlijkheid.

4. Buurman en buurman

Buurman en buurman gaan een potje schaken. Maar alle schaakstukken zijn wit. Geen probleem voor de (on)handige buurmannen. Ze verven gewoon de ene helft van de stukken zwart. A je to!

5. Zelfspelende schaakstukken van klei

Een spectaculaire stop-motion klei-animatie van de Italiaanse animator Riccardo Crocetta. Bolletjes klei transformeren in schaakstukken en gaan een verbeten strijd met elkaar op het schaakbord, waarbij de stukken elkaar letterlijk een kopje kleiner proberen te maken.

6. Harry Potter en de steen der wijzen

In de eerste Harry Potter-film spelt ‘toverschaak’ een belangrijke rol. Bij toverschaak zijn de stukken ‘levend’. Bij het slaan wordt een stuk echt letterlijk van het bord geslagen. Er vindt dus een soort van veldslag plaats op het schaakbord. Wanneer Harry, Ron en Hermelien op zoek gaan naar de steen der wijzen, moeten ze een aantal obstakels passeren waaronder een levensgroot Toverschaakbord. Door Rons schaakcapaciteiten weten ze deze schaakpartij te winnen en kunnen ze verder met hun zoektocht.

Schaakfilms en schaakseries voor volwassenen

7. The Queen’s Gambit

Als je deze serie nog niet hebt gezien: kijken! De dramaserie The Queen’s Gambit op Netflix vertelt het verhaal van het weesmeisje Beth Harmon dat een uitzonderlijk schaaktalent blijkt te hebben, maar ook verslaafd raakt aan kalmerende middelen. Als jonge vrouw in een mannenwereld schaakt ze zich meedogenloos naar de wereldtop. Wees gewaarschuwd: als je deze serie hebt gekeken wil je spontaan meer, weer of voor het eerst gaan schaken.

8. Pawn Sacrifice

Beth Harmon uit The Queen’s Gambit is fictief, maar Bobby Fisher werd in 1972 echt wereldkampioen. Pawn Sacrifce is een prachtige film over 'The match of the century' tussen Bobby Fisher en Boris Spassky tijdens het hoogtepunt van de koude oorlog. 

9. The Dark Horse

Deze Nieuw-Zeelandse film vertelt het waargebeurde levensverhaal van Genesis Potini, een in 2011 overleden Nieuw-Zeelander met een bipolaire stoornis. Met schaken probeerde hij kansarme kinderen te helpen om hun leven weer op de rails te krijgen. Op het internationaal filmfestival van Rotterdam won The Dark Horse in 2015 de publieksprijs. Sinds de film in 2104 uitkwam, is schaken in Nieuw-Zeeland enorm populair. 

10. Knights of the South Bronx

Ook in deze (televisie)film wordt schaken gebruikt om kinderen die het moeilijk hebben te helpen. Zakenman Richard (gespeeld door Ted Danson) geeft zijn goed betaalde baan op om les te gaan geven op een school in The South Bronx, een achterstandswijk in New York. Richard weet de sympathie van de leerlingen te winnen, onder meer door hen te leren schaken. De scholieren raken zelfs zo enthousiast dat ze echte wedstrijden gaan spelen en uiteindelijk mee willen doen aan het nationale scholierenkampioenschap.

11. Vijftien dingen die je nooit ziet bij een schaakwedstrijd

Met zo’n titel weet je al: pure clickbait, of beter gezegd: Klikbeet. Dus dat zit wel goed.

12. The Boy & The Chess Player

Leonard is een verlegen jongen uit een anti-semitisch gezin in New York. Op een dag ontmoet in het park een mysterieuze, oude schaakspeler, die hem een belangrijke les zal leren. Korte film (21 minuten).